"Son herdeira dunha estirpe de mulleres que plantaron a semente do que son hoxe. Milicianas de
bravura, guerrilleiras que facían de cada día unha vitoria, mestras que
descubrían o mundo con horizontes preñados de luz. Mulleres que sabían que se
non loitaban estaban perdidas. Mulleres capaces de vencer o mundo.
Tamén son herdeira daquelas
mulleres que tiñan presente e quedaron sen futuro. Mulleres ás que lles borraron
os privilexios da pel. Mulleres que administraron o silencio e a dor. Mulleres
que pasaron os seus días de cárcere en cárcere como sementes que arrastra o
vento. Mulleres entregadas ao sacrificio por ser unxidas coa primeira cor do
espectro solar: o vermello.
Mulleres para as que a
fraxilidade da vida era o seu único premio. Mulleres humilladas dobremente por ser mulleres. Nais cos seos secos que
sorrían con dentes maltreitos. Nais que perderon os seus fillos nun bombardeo,
camiño do exilio ou por fame e desnutrición. Nais ás que lles roubaron os
fillos as mentes enfermas franquistas.
Mulleres que eran unha cadea de desamparo. Nais,
irmás, esposas e noivas de presos que compartiron
as consecuencias da represión, que teceron a rede da solidariedade. Mulleres
que trazaron resistencias invisibles contra a ditadura.
Mulleres derrotadas, aprendidas
en soidade, castigadas e mutiladas como a terra, que revestiron de loito ata o
último pregue do seu corazón.
Mulleres republicanas. Fillas de vermellos, esposas de vermellos, nais de
vermellos, irmás de vermellos. Mulleres coas
que o franquismo non puido, que morreron en silencio e coa ferida aberta,
porque o tempo non cura e a transición non tapa.
Ninguén lles pediu perdón.
A morna Lei da memoria histórica esqueceuse delas
ao non incluílas como vítimas da represión. Esqueceuse de miles de mulleres que
foron vexadas e represaliadas durante a guerra e a posguerra polos vencedores,
que exerceron sobre elas múltiples violencias.
Ninguén lles pediu perdón.
Talvez porque a República foi das
mulleres, moitas a defenderon como bandeira da súa propia dignidade. Loitaron
para conquistar o sitio que lles correspondía nunha sociedade entre iguais e
non dubidaron cando o golpe de estado fascista quixo arrebatarlles os logros
conseguidos. Moitas deixaron a vida no intento.
As mulleres que defenderon a
legalidade republicana foron perseguidas, torturadas, violadas, encarceladas, inhabilitadas, executadas, silenciadas.
Houbo mulleres que se uniron ás
Milicias Galegas como Marciana
Pimentel, Esperanza Rodríguez Gómez, Paulina Rodríguez, ou Enriqueta Otero Blanco.
Houbo mestras como Josefa García Segret, condenada á pena de morte, máis tarde conmutada;
María Vázquez Suárez, fusilada nunha praia de
Miño; Mercedes Romero Abella, violárona,
cortáronlle os peitos e executárona na Costa do Sal; Concepción González-Mosquera, cuxo corpo foi atopado
sen vida en Riazor; Ernestina Otero, depurada e inhabilitada; Elvira Bao Maceiras, encarcerada ao comezo da guerra e
separada do ensino; Placeres Castellanos
Pan, que ademais actuou como enfermeira do Socorro Vermello.
Exiliouse en
Francia e incorporouse á resistencia. O franquismo acabou coa vida do
seu marido, Víctor Fraiz e o seu fillo.
A represión abarcou a toda a
poboación feminina, desde intelectuais como Juana Capdevielle, asasinada cando
estaba embarazada ou María
Brey Mariño, a tía vermella de Rajoy. Tamén se estendeu a mulleres do ámbito
rural como Pilar Fernández Seijas, Josefa Barreiro, Carmen Sarille, Virginia
Meilán, Manuela Graña e Carmen Pesqueira Domínguez, a Capirota.
Os seus cadáveres eran expostos á
vista pública en estradas, praias e camiños, como ocorreu con Anunciación
Casado Antares, cuxo corpo sen vida foi trasladado polos veciños nun carro ata
o cemiterio. Outras, ante o temor da represión fascista optaron polo suicidio,
como Carmen de Miguel Agra, que formou parte do suicidio colectivo do bou Eva.
Todas permanecen no doloroso
recordo, como Amada García, aferrada ao seu pequeno fillo de tres meses antes
de ser fusilada; como Rosario Hernández, a Calesa, secuestrada, violada, torturada, mutilada e tras ser asasinada levaron o
seu corpo preto das Cíes, onde foi fondeada baixo unha placa de ferro; como
Ángela Igrexas Rebollar, asasinada xunto ao seu marido baixo a acusación de
refuxiar fuxidos.
Houbo valentes mulleres que formaron parte da
guerrilla, que non dubidaron en tomar as armas e outras que realizaron unha
tarefa imprescindible como colaboradoras na clandestinidade dos maquis que
habitaban os montes de Galicia, como Consuelo
Rodríguez López, Chelo; a súa irmá Antonia, Clarisa Rodríguez, que cando a
levaron para interrogala estaba embarazada e días despois o seu cadáver
apareceu nunha cuneta con signos de ser violada; Carmen Jerez, que morreu tamén embarazada e tras violala durante meses déronlle
morte a tiros; Enriqueta Otero Blanco, condenada á pena de morte, que conmutada,
a fixo permanecer case vinte anos entre reixas; Carmen Fernández Seguín, muller
e nai de guerrilleiro, encarcerada durante trece anos.
Houbo máis, moitas máis, como Urania Mella, María Teresa Alvajar,
Joaquina Dorado, María Miramontes... nais, avoas, irmás, fillas...
Ninguén lles pediu perdón.
Son herdeira da súa historia, da
súa loita e do seu imposto esquecemento. Por iso debo falar no seu nome,
devolverlles a palabra, resgar o veo de indiferenza e impunidade que as cobre e
procurar que algún día se lles pida perdón.
(María Torres, De Herdeiras, de Carmen Penim, 2017, Libro-CD, pág. 74-77, en Búscamen en el ciclo de la vida, 08/03/18)
No hay comentarios:
Publicar un comentario