Milicianos fascistas desfilan armados en Mondoñedo.
Agosto de 1936
"(...) A nómina daquel bestiario -non eran persoas eran malas bestas, que
pronto tomaron nome de “milicias” ou de “Escuadra negra de Bóveda”ou
“Banda Negra de Monforte”- desfila polas páxinas dos inéditos do noso
cronista e así atopamos ao “médico Pedro Gudín”, ao “dentista de san
Cristobal de Martín”, ao “Rubio de Villamayor” ao “Carrozas”, a “José
Golás”, ao “Garovito”, Teodoro López Vázquez, ao “Teodoro de Mide”, ao
“Edra de Santalla”, ao “Díaz de Bustaregas”, ao “Pepe do Cabo de
Bacorecelle”, ou “el famoso Louredo de Bóveda, hijo del capataz de vias y obras del Ferrocarril de Bóveda” que ao fronte da “Escuadra de Bóveda” “cogieron
al republicano Alejandro López, lo llevaron con ellos y al bajar por el
monte conocido como los 'Carrascales' de Teilán lo asesinaron a tiros
según lo llevaban delante”.
Asasinato e enriquecemento persoal
As orixes do fascismo organizado en Sarria remóntanse a 1933 e están ligadas aos nomes de Mario González Zaera e do deputado da CEDA Manuel Saco, secretario de Nicolás Franco
asasinado en 1938 polo sector da "Falange” enfrontada a Zaera. Se ben o
home forte da reacción foi este último, a cara visíbel da “Falange”
sería o primeiro até chegar ao punto de ser nomeado Xefe Territorial da
mesma en Galiza.
A historia de Zaera, recollida de xeito preciso na
causa militar na que foi condenado a morte por hedillista para ser
posteriormente amnistiado, preséntanos non só a un asasino senón a un
individuo que fixo desta organización unha vía para o enriquecemento
persoal, ás veces con roubo, outras coa chantaxe e tamén co propio
asasinato.
Unha mención a parte merece o “Garovito”, paradigma daqueles que se
uniron a “Falange” nos primeiros tempos do alzamento, quen despois dunha
intensa militancia na esquerda no período repúblicano, chegando mesmo a
ser membro do Comité da Fronte Popular de Castro de Rei de Lemos e
inclusive participando no intento de asalto e queima da igrexa e
reitoral da parroquia, pasou a facer parte destas bandas.
“Las dos
concubinas del cura, conocidas como ''As Cachorras', tías de la mujer
del 'Garovito', intercedieron por el delante del cura para que lo
anotaran a 'Falange'' pasando a convertirse con 'Pepe do Cabo' en uno de
los más criminales en la persecución del 'Bento' y del 'Ferrereira' por
las 3000 pesetas que valía la cabeza de cada uno”.
O final do
“Garovito” non tardaría en chegar, sendo fusilado en 1940 após un xuízo
no que foi acusado de diversos delitos contra a propiedade e a chantaxe a
diversos veciños da zona.
Puro terror
O noso cronista anónimo recolle nos seus apuntamentos que “por
todas partes era un puro terror la carretera de Monforte a Coruña se
comentaba que aparecía un promedio de sesenta cadavares diarios pues la
persecución de los facciosos con los republicanos era asoladora”.
Nesta mesma estrada sería asasinado “el
republicano de Bade (Villamayor) llamado Manuel do zapateiro, hombre de
inmejorables condiciones y según datos fue asesinado por vecinos de el
mismo, o sea los mismos falangistas de Villamayor e inclusive algunos de
Castro de Rey”
A mesma sorte correría Agustín Rodríguez, veciño da
Coruña e natural de Sobreda –O Saviñao, quen o 12 de Agosto despois de
ser detido na casa patrucial, onde se refuxiaba, foi asasinado preto de
Guitiriz “en un trayecto de carretera que solo cruza monte, un poco
aislado de los pueblos, para matarlo lejos de su familia, pues en dicho
sitio fueron asesinados cientos de republicanos”.
Un outro crime, testemuñado neste diario e aínda hoxe lembrado en Paradela, foi o asasinato o 2 de Setembro de 1936 de Manuel de Ferreira, Presidente do Comité da Fronte Popular de Castro de Rei de Lemos que “en
medio del monte le dejaron sin vida, echando sangre a borbotones, y
luego que esto cometen, se marcharon muy contentos que a preguntas de
sus jefes si le habían detenido contestaron muy orgullosos:”Si lo hemos
prendido, pero al poco de venir con nosotros tropezó y no se levantó, y
entonces nosotros lo dejamos; que le levante su familia si quiere”.
Non acaba aquí a penuria desta familia, posto que despois de matar o pai continuaron a buscar o fillo, tamén escapado, tal “como
lo comento 'Jaime de Agruxoi', uno de los que lo asesinaron y contó
todo que marchó con el resto de los asesinos hacia Reiriz dando grandes
batidas y robando y amezando al vecindario, que lo tenían horrrizado,
echando multas que metían en el bolsillo, comiendo y bebiendo sin pagar y
desdichado del que se negara a darles lo que ellos pidieran y tomando
grandes borracheras”.
O mesmo aconteceu con moitos e moitas, como o
“Perico” de Caraba que, unha vez asasinado, deu para que un destes
criminais afirmase no cuartel de Pacios – Paradela, “Un lacón máis ao
pote que xa hai outro porco morto”. (
No hay comentarios:
Publicar un comentario