Mirelle, amor do 'Piloto'

"Historias que contan as súas amigas. Contan e non paran. Todas gaban a Ramona, ademáis de ser boa moza, "era moi boa rapaza e lista coma un seu pai sempre a mandaba a escola, non fallaba, pero tamén a fixo ler desde pequena. (...)

Como tantas outras veces, sacaron a Ramona por un brazo, rodeada de etas, para o souto. Como tantas outras veces, nin vestir ao xeito a deixaron como tantas outras veces, tiña o medo metido no corpo. 

Como tantas outras veces preguntáronlle polo Piloto, déronlle empurróns nunha roda de catro, apuntáronlle, ameazárona, tiráronlle dos pelos e chamaronlle puta, puta, puta, puta roxa de merda... Como tantas outras veces, ela non dixo nada.

O sol reflectíase ao outro lado do Miño na curota do Faro, deixando ver a cápela que escintilaba coa xeada.

Ramona atopábase soa. Os seu pai e os seus irmáns estaban detidos na cadea de Lugo, acusados de colaborar coa guerrilla.

Aos tres días, Ramona desprázase á cidade murada. Leva roupa e comida para os seus. Para ela nada.

Marcha a pe cara a Escairón. Dúas horas de camiñada. Aluga un coche de punto para que a achegue a Chantada. Colle a Directa as catro da tarde. Senta na traseira, como facía sempre o seu Luís, en segunda clase.

Xunto a ela acomódase a parella da Garda Civil. Un deles é o famoso Tocamadera. O nome dio todo. A Ramona coñéceo. Entralle medo. O medo que este represor sen escrúpulos inspira en todas as persoas da comarca que, cando ven chegar unha parella, sempre se preguntan se será o Tocamadera. El, seguro, canalla, non repara naquela moza. Fusil entre as pernas olla cara a fóra escrutando coma o gabián nos pardaos.

Os gardas teñen medo de que asalten o coche de liña, por iso o van gardando. Non sería a primeira vez (...)

Pero aquel día chegou a Lugo. Ía quedar na casa "duns amigos". Os nomes dos seus apoios, seguindo as normas da guerrilla que lle deixara o seu Luís, sempre permaneceron como pensamento. Fácelos verba era tentar á represión e á morte. 

Mirelle levou todos eses nomes con ela á tumba, moi agochados e agradecidos, como so se levan as cousas máis amadas, as últimas fotos nas meniñas dos ollos e os aloumiños de son nos tímpanos dos ouvidos, inmorredoiros, pois fanse, neses momentos, eternidade.  (...)

Alí, "naquela casa de Lugo", comunícanlle a Ramona que andan para prendela. Non vai ver os seus á cadea. Como ía ir. De certo, estábana agardando. Foxe cara a casa dun familiar da súa nai en Castroverde, andando. Pensa en que facer . Soña co seu pai. Escolta berros de tortura. Chora de noite, pero é forte de día. Sabe o que é a represión, pero tamén sabe o que significa "estar organizado". (...)

Ao outro día pola maná recibe carta. É do Luís.  (...) Non era normal que a guerrilla lles mandase cartas aos seus membros. Son casos excepcionais ou cando impoñían unha multa e reclamaban o cobro. E ion ían por correo, non. Tampouco esta vez. A Mirella entregoulla un enlace de Grádela.

Marchou ao seu cuarto sen almorzar para lela ao xeito. Sabía que non podía er unha comunicación rutineira.

Achegouse á fiestra e comezou a debullar aquela letra de molde e, ao mesmo tempo, persoal:

"Camarada e amiga Ramona: sei que estás a salvo, en casa segura, algo que ne aleda e fai que acougue a miña alma. Se antes sempre rexeitei que pasases á candestinidade, agora estou seguro, máis seguro ca nunca, aínda que non o quería ver, que o teu posto está xunto a min.

 Defendereite e velarei por ti. Achegarás túa eficacia e bo tino. Consolarémonos nos malos momentos e festexaremos as osas Vitorias, agardando. Non podes volver á túa casa nin podes estar, por ai, soa. O Exército Guerrilleiro necesítate agora en primeira liña de combate. Eu tamén te necesito. O señor Santiago tamén sabe que é o mellor nesta situación que nin ti nin eu procuramos, pero que é inevitábel, meu querer.

Agárdote.

Viva o Exército Guerrilleiro! Viva Galicia Ceive!

Como resposta, Ramona Curto, mándalle unha foto dedicada. A que aos poucos meses sería Mirelle, está nun balcón de forxa dunha casa grande, sorrinte e ida.

Na dedicatoria ponlle como mensaxe: "Deixarei de sorrir cando deixe de uererme o Xosé Luís".

Desde aquel día, Mirelle converteuse nunha fonte de enerxía para o Piloto, para a República, para Galiza. Era o amor amado. "              

(Afonso  Eiré:  O Piloto.  O último guerrilleiro. Ed. Hércules de Ediciones, A Coruña, 2015; p. 78)