Percibía a vida desde unha gran altura e sentíame ceibe de calquera sentimento mesquiño...

"(...) Isabel vivía en Curtis co seu marido Manuel Calvelo. Durante ou alzamento militar, tentan organizar a resistencia, os dous eran destacados militantes comunistas da zona. O 5 de agosto foron detidos e levados ó cárcere de Santiago. O 19 de decembro un Consello Militar condénaos a morte

 

Isabel narra en forma dramática os seus derradeiros momentos xunto ó seu marido no cárcere:

 

“Xa estamos condenados a morte; ós cinco días, polo tanto o día do Nadal cumprirase a sentenza; seremos fusilados. Calvelo di que para salvarme simule un embarazo; el poderá conseguir dous médicos que certifiquen, cando menos dúbidas, sobre o meu estado. Ante isto tería que suspenderse a execución, e entrementres moitas cousas poderían pasar, entre elas as de gañar a guerra, ... Pero eu non quero de ningún xeito; paréceme unha inmoralidade botar man da facultade de ter fillos para salvarme...se me salvaba! Prefería morrer con Calvelo. Co do embarazo aprazaría o cumprimento da sentenza e pasado o tempo, tería que morrer soa... non, iría con el!...”.

 

Aquelas horas foron terríbeis, cada minuto parecía un século. Aquela tarde cóntanos Isabel:

 

“Despois da cea, antes de que me pechen na miña cela, pido permiso ó director para despedirme dos outros condenados a morte, pois Calvelo e eu fomos os primeiros en ser xulgados nesa quenda, enténdese que seriamos os primeiros en ser executados. Despídome cunha aperta de cada un dos meus compañeiros, que serían fusilados nos días seguintes; decímonos adeus, como se fora outro día calquera e non o derradeiro que íamos vivir, e me din tal cantidade de cousas fermosas, que era como para crerse unha heroína; pero eu estaba máis alá de toda vaidade.

 

Percibía a vida desde unha gran altura e sentíame ceibe de calquera sentimento mesquiño. Unha inmensa paz e un gran amor invadíame, unha serenidade intensa e profunda e unha dozura inconmensurábel que abranguía a todos os seres da terra.

 

Os meus fillos fóranse a tarde anterior a Ponferrada, para que non estiveran en Santiago o día da execución. Antes de irse viñeron ao cárcere a despedirse de nós, o meu fillo maior fitándome durante un intre espetoume:

 

-Mamá, non es a mesma, non tes a mesma faciana, esta de agora é máis doce-, a perspicacia das rapaces é sorprendente...”.

 

O día 24 estaba todo listo para o fusilamento pero as autoridades postergárono para o 31 de decembro.

 

O día 30 os dous condenados aproveitan os derradeiros minutos das súas vidas para falar:

 

Segue a contar Isabel:

 

“Durante as tres últimas horas da súa vida, charlamos das nosas cousas, da nosa vida en común, do noso amor, dos nosos problemas. Charlamos a través da «mirilla» cos compañeiros que seguirían o mesmo camiño en días sucesivos...”.

 

Esa mesma noite cando a súa cela era pechada, os funcionarios da prisión comunícanlle que lle conmutaran a pena. Síguenos relatando Isabel:

 

“Toda a miña mágoa céntrase no feito de que Calvelo teña que morrer só, teña que se enfrontar ao pelotón de execución sen min, pois xa nos fixeramos á idea de morrer xuntos”.

 

Ao amencer, antes de ser fusilado, Manuel Calvelo ten unha breve despedida de Isabel. Cóntao así Isabel:

 

“Calvelo só pide unha cousa, que dedique toda a miña vida a loitar polo que el morreu, é dicer, polo dereito de todo ser humano a unha vida digna...”.

 

O 31 de decembro de 1936, Manuel Calvelo era fusilado co orgullo de morrer por unha causa xusta. (...)"               (Galicia Confidencial, 08/03/2014)